Ο Θάνος Κουτσανδρέας είναι μαθηματικός. Στη Γαλλία πήγε για μεταπτυχιακές σπουδές και μαζί με αυτές έμαθε και ακόμη μία γλώσσα πέραν των μαθηματικών: αυτή του κινηματογράφου. Καταρχάς εργάστηκε κυρίως με τον ήχο, εωσότου τα τελευταία 15 χρόνια επέστρεψε στην εικόνα ως μοντέρ, κάνοντας παράλληλα και τις δικές του μικρού μήκους ταινίες. Αυτή είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία και είναι για έναν άνθρωπο που γνώριζε πολύ καλά και για πολλά χρόνια.

Το ντοκιμαντέρ «Λαϊκοί βάρδοι: Στιγμές απ’ τη ζωή τους και τη ζωή μας» είναι ακριβώς αυτό που φανερώνει ο τίτλος του. Προβλήθηκε στις πρόσφατες Νύχτες Πρεμιέρας, κάτι για το οποίο είναι ευγνώμων, και θα συνεχίσει την πορεία του σε φεστιβάλ, μέχρι να περάσει στο πρόγραμμα του Ertflix, καθώς συμπαραγωγός εκτός από τον Δήμο Χαλανδρίου (μια που ο Γεραμάνης υπήρξε ένας ιστορικός του δημότης, ενώ κι ο Κουτσανδρέας στο Χαλάνδρι γεννήθηκε) είναι και η ΕΡΤ. Σχεδόν όφειλε να είναι γιατί το ντοκιμαντέρ βασίζεται στις ραδιοφωνικές εκπομπές του Πάνου Γεραμάνη «Λαϊκοί βάρδοι», ένα πολύτιμο αρχείο της (ουσιαστικής) σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας:

Ο Πάνος Γεραμάνης, από τους σημαντικότερους δημοσιογράφους της γενιάς της δεκαετίας του ’60, υπήρξε συγγραφέας, παραγωγός και επιμελητής της ραδιοφωνικής εκπομπής «Λαϊκοί βάρδοι» στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, που ήταν η μακροβιότερη στην ιστορία του σταθμού και του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Καθημερινά, και για δεκαέξι συνεχόμενα χρόνια, ακούγαμε πλήθος από ανέκδοτες ιστορίες διάσημων τραγουδιστών και τραγουδιστριών, εκμυστηρεύσεις, αλλά και παρατράγουδα, που όλες συνθέτουν τώρα τις μνήμες μιας χρυσής εποχής του ελληνικού πενταγράμμου – που όσο «χρυσή» ήταν, τόσο εύκολη δεν ήταν, καθώς είχε συνδεθεί με όλα τα γεγονότα από τον Εμφύλιο έως και το «θαύμα» της Μεταπολίτευσης, που τελικά αποδείχτηκε μια τεράστια, συλλογική, εθνική σχεδόν ψευδαίσθηση. «Ο χαμογελαστός Πάνος Γεραμάνης, με την επιμονή και την αυταπάρνησή του, μας παρουσιάζει ένα παλίμψηστο της μουσικής λαϊκής μας παράδοσης, που συνοδεύεται από τις παιδικές του αναμνήσεις και τα πρώτα χρόνια της προσωπικής του πορείας στις εφημερίδες και στο ραδιόφωνο», μας λέει ο σκηνοθέτης Θάνος Κουτσανδρέας. «Πορευτήκαμε μαζί για χρόνια.

Σε ηχογραφήσεις αλλά και αργότερα σαν έγραφε στην εφημερίδα “Τα Νέα”, όπου εργαζόμουν κι εγώ. Μετά τον θάνατό του το 2005, βρήκαμε έναν τεράστιο όγκο αρχείων: κείμενα, ηχογραφήσεις πολύ παλιές -βρήκαμε κάτι απίστευτα ταξίμια που δεν έχω ιδέα από πού και από πότε- αλλά και υλικά: ο Πάνος μάζευε. Ηταν μαζώχτρας. Κάθε τι μικρό ή μεγαλύτερο του μιλούσε στην καλλιτεχνία του. Τον θυμάμαι να μου μιλάει γι’ αυτά: τα μοιραζόμασταν. Μοιραζόταν τις σκέψεις του. Και ήταν πολύτιμες.

Το ντοκιμαντέρ βασίζεται σε δύο πόλους: από τη μια είναι ο Πάνος Γεραμάνης, αυτός ο τόσο μοναδικός άνθρωπος που έχει χαθεί. Και από την άλλη είναι η εποχή που έψαχνε, ερευνούσε, ζούσε και αναδείκνυε, που επίσης έχει χαθεί (ή τείνει να χαθεί). Πολλά πράγματα από εκείνη την εποχή δεν υπάρχουν πια, είτε ως ηθικές αξίες είτε ως αντικείμενα ακόμα. Μιλάω για τα χρόνια έως τον θάνατο του Πάνου και αναφέρομαι κυρίως στη μουσική. Τότε ο Πάνος έκανε και μία ακόμη παρουσίαση, παράπλευρη με τους “Λαϊκούς βάρδους” που την έλεγε “Προεκτάσεις” και εκεί “χωρούσε” και νεότερους καλλιτέχνες, όχι μόνο ρεμπέτες ή λαϊκούς, καλλιτέχνες δηλαδή όπως ο Κουγιουμτζής, ο Λεοντής κ.λπ.

Πήραμε τις μαγνητοφωνήσεις των εκπομπών του, τα προσωπικά του αρχεία, τις έρευνες που είχε κάνει, ακόμη και τα αντικείμενα που μάζευε και μπορεί να τα χρησιμοποιούσε μήνες αργότερα σε μια νέα του έρευνα και δημιουργήσαμε αυτό το ντοκιμαντέρ. Ειδικά το ηχητικό υλικό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Η αφήγηση της ταινίας προσπαθεί να παντρέψει το ραδιόφωνο με το σινεμά, καθώς έχουμε χρησιμοποιήσει και ταινίες κινηματογραφικές που φαινομενικά δεν έχουν σχέση με τον Γεραμάνη, αλλά τελικά έχουν! Το ντοκιμαντέρ είναι η ματιά του Γεραμάνη πάνω “στις στιγμές από τη ζωή τους και τη ζωή μας”. Αυτές μάζευε! Και έχουμε συνομιλήσει και με νεότερους που τον ήξεραν και μιλούν γι’ αυτόν στο σήμερα όπως η Μαργαρίτα Μυτιληναίου, ο Γιώργος Κοντογιάννης, ο Χρήστος Λεοντής, ο Σπύρος Παπαδόπουλος κ.ά.».

Του ζητάμε να μας περιγράψει μια τέτοια στιγμή «από τη ζωή τους»: «Ηταν ο Γεραμάνης πολύ νέος και είχε πάει να δει τον Πάνο Γαβαλά για να του πάρει συνέντευξη. Τότε αυτό που έκαναν οι δημοσιογράφοι, ήταν να γράφουν και τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις, όπως νόμιζαν πως θα απαντούσε ο κάθε καλλιτέχνης, του την έδιναν να τη δει και την ενέκρινε ή κάπως την άλλαζε. Ετσι γινόταν! Οπότε πάει στον Γαβαλά με τη συνέντευξη έτοιμη, εκείνος την εγκρίνει και του ζητάει ο Πάνος μια φωτογραφία για να βάλει στην εφημερίδα. Ο Γαβαλάς τού λέει: “Δεν έχω τώρα εδώ. Θα σ’ τη φέρω εγώ”. Ελα όμως που ο Γεραμάνης έμενε στην Εύβοια, στη Χαλκίδα και ποτέ δεν πίστεψε πως θα πάει ο Γαβαλάς στη Χαλκίδα για να του φέρει τη φωτογραφία. Κι όμως! Το έκανε! Για ένα νέο παιδί, το πιστεύεις; Πήγε ο ίδιος ο Γαβαλάς στη Χαλκίδα να του φέρει τη φωτογραφία!

»Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και με τον Καζαντζίδη. Που ακούγεται να λέει στον Γεραμάνη: “Εχει και η φτώχεια δικαίωμα να ακούει τη μουσική της με αξιοπρέπεια”… Μιλάμε για σπουδαίους καλλιτέχνες. Για μια εποχή όπου η μουσική δεν έβγαινε μόνο ως ήχος, αλλά και ως Ιστορία ζώσα» καταλήγει.

Μικρό βιογραφικό του Θάνου Κουτσανδρέα

Γεννήθηκε στο Χαλάνδρι το 1956. Σπούδασε μαθηματικός και παράλληλα ασχολήθηκε με τη φωτογραφία και τη μουσική. Το 1982 πήγε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές. Παράλληλα, σπούδασε ήχο και εικόνα στην École Supérieure de Réalisation Audiovisuelle. Το 1988 ξεκίνησε να εργάζεται ως μηχανικός πληροφορικής στον Δημ. Οργανισμό Λαμπράκη έως το 1998. Οταν το 1998 ιδρύεται η νέα εταιρεία πανελλαδικής διανομής Τύπου ΑΡΓΟΣ Α.Ε. αναλαμβάνει διευθυντής συστημάτων πληροφορικής έως το 2017. Με τον κινηματογράφο ασχολείται παράλληλα ως sound designer αλλά από το 2010 κι ως μοντέρ μεγάλου και μικρού μήκους ταινιών και ντοκιμαντέρ. Είναι ιδρυτικό μέλος της κινηματογραφικής εταιρείας παραγωγής Horme Pictures. Εχει συνεργαστεί στα σενάρια πολλών ταινιών μικρού μήκους όπου έχει κάνει και το μοντάζ.